Co działo się w więzieniu w Uhercach Mineralnych?

Portal Onet przeprowadził śledztwo w Zakładzie Karnym znajdującym się w Uhercach Mineralnych na temat "nielegalnego przemytu narkotyków, tajemniczego zgonu oraz zrzucania winy na niewygodnych więźniów i funkcjonariuszy". Na stronie więzienia pojawiło się oświadczenie w sprawię materiału zrobionego przez onet, zaprzeczające prawdziwości informacji w nim zawartych. Skazany zalewał się krwią, inni więźniowie próbowali go reanimować, ale nie udało im się. Więzień zmarł. Uznano jednak, że do śmierci doszło z przyczyn naturalnych. Na miejsce nie przyjechał prokurator ani nie przeprowadzono sekcji. Zwłoki tego więźnia cały dzień przeleżały w celi – opowiada jeden z funkcjonariuszy z Zakładu Karnego w Uhercach Mineralnych. Dodaje, że więzienie od lat zalewają narkotyki, a strażnikowi, który próbował to nagłośnić, postawiono zarzuty. Dotarliśmy do zapisu z więziennych kamer, który pokazuje, w jaki sposób przemycano środki do zakładu karnego."

Co na to Zakład Karny?

mjr Jarosław Wójtowicz - rzecznik prasowy Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Rzeszowie wydał oświadczenie w sprawie informacji zawartych w materiale video opublikowanym na stronie internetowej Onet.pl:

"W opublikowanym w dniu 10 lipca 2019 r. na portalu Onet.pl materiale video pt. „Narkotyki i tajemnicza śmierć w więzieniu na Podkarpaciu” znalazły się nieprecyzyjne, nieobiektywne i nieprawdziwe stwierdzenia, które tworzą nierzetelny obraz funkcjonowania Służby Więziennej.

Opublikowany na platformie Onet.pl materiał video w sposób nieobiektywny przedstawia sytuację w ZK Uherce Mineralne. Przedstawione zdarzenia sugerują, że w jednostce penitencjarnej w sposób celowy ukrywane były zdarzenia związane z przemytem substancji odurzających na teren zakładu karnego. Opublikowane wypowiedzi anonimowego „informatora” mogą u odbiorcy wywoływać nieprawdziwe wrażenie podejmowania przez organy państwowe działań niezgodnych z prawem. Sytuacja taka nigdy nie miała miejsca. Autorzy materiału łączą w nim co najmniej kilka wątków nie powiązanych ze sobą bezpośrednio i dokonują próby daleko idącej interpretacji mającej udowodnić stawianą tezę o „aferze narkotykowej”. Należy podkreślić, że wątki te nie znalazły potwierdzenia w czynnościach wyjaśniających prowadzonych przez powołane do tego organy. Sytuacja ta sprawia, że pojawiają się uzasadnione wątpliwości co do obiektywizmu ww. materiału.

W związku z powyższym właściwym jest ustosunkowanie się do niektórych nieprawdziwych informacji przedstawionych w materiale.

1. W materiale kilkakrotnie padają stwierdzenia sugerujące, że nikt ze Służby Więziennej nie chciał współpracować z autorami przy realizacji materiału. Jest to nieprawda. Rzecznik prasowy Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Rzeszowie udzielał dwukrotnie obszernych odpowiedzi na zadawane pytania. Niestety autorzy materiału nie przedstawiają stanowiska przesłanego w oficjalnej korespondencji – za wyjątkiem jednego, wyrwanego z kontekstu fragmentu mającego uzasadniać stawianą tezę. Więcej zapytań ze strony autorów nie było. Wszystkie przekazane informacje były zgodne z prawdą i udzielane w zakresie dopuszczalnym przez przepisy prawa.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tych faktach.

2. W materiale video sugeruje się, że funkcjonariusze Służby Więziennej usiłują ukryć fakt, że znalezione przy osadzonym mleko w proszku było tak naprawdę narkotykami. Z tego też powodu nie przekazano materiału do analizy organom zewnętrznym. Jest to nieprawda. Substancja została sprawdzona organoleptycznie przez funkcjonariuszy – bez wątpienia było to mleko w proszku. Osadzeni w trakcie odbywania kary posiadają w celach produkty sypkie a funkcjonariusze SW w swojej codziennej służbie rozpoznają herbatę, cukier, sól czy mleko tak jak każdy inny człowiek. Dodatkowo okoliczności zdarzenia - mleko w proszku zostało znalezione przy osadzonym zatrudnionym w kuchni, próbującym wynieść je z kuchni na pawilon mieszkalny – świadczą o charakterze sprawy. Mleko w proszku nie zostało przekazane funkcjonariuszom Policji z uwagi na ewidentny brak przesłanek uzasadniających takie działanie.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tych faktach.

3. W materiale sugeruje się, że znalezione w marcu 2017 r. na terenie jednostki 90 tabletek nie zostało przekazane do badania organom zewnętrznym w celu ukrycia faktu, że były to narkotyki. Jest to nieprawda. Tabletki zostały znalezione przy osadzonym przy wejściu do jednostki penitencjarnej. Zostały sprawdzone przez psa do wykrywania narkotyków i poddane badaniu certyfikowanymi narkotestami. Wynik obydwu badań był negatywny. Do organów ścigania przesłane są wyłącznie substancje których posiadanie jest zabronione prawem lub takie artykuły, co do których istnieje podejrzenie, że takie substancje zawierają.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tych faktach.

4. W materiale pojawiają się stwierdzenia, że zgon jednego z osadzonych miał związek z narkotykami a w celu ukrycia tego faktu zrezygnowano z sekcji zwłok i postępowania prokuratorskiego. Jest to nieprawda. W przypadku zgonu osadzonego Służba Więzienna zawsze powiadamia właściwe organa. Decyzję o podjęciu lub nie postępowania w sprawie podejmuje prokuratura na podstawie materiałów zebranych w przez funkcjonariuszy policji. Tak było i w tym przypadku. W sprawie prowadzone były czynności śledcze do sierpnia 2018 r. A następnie prokurator ze względu na brak znamion czynu zabronionego umorzył śledztwo. Prokuratura miała również dostęp do dokumentacji medycznej osadzonego – w tym karty zgonu wystawionej przez lekarza zespołu ratowniczego. Służba Więzienna odmówiła natomiast udzielenia dziennikarzom informacji na temat przyczyn zgonu osadzonego umieszczonych w dokumentacji medycznej ponieważ jest to niezgodne z prawem.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tych faktach.

5. W materiale autorzy umieścili wypowiedź eksperta, który stwierdza: „Jeżeli wystąpiły jakieś elementy nienaturalności, które świadczą o tym, że może to być śmierć nienaturalna – to jest oczywiste, że prokurator powinien przyjechać do więzienia. Nie ulega to wątpliwości. W tym wypadku tak było (…)”. Jest to nieprawda.Przytaczanie przez autorów takiej opinii, bez potwierdzenia jej przez kompetentne organy, bez znajomości dokumentacji medycznej, stanu zdrowia osoby zmarłej i ustaleń w sprawie właściwych organów - jest skrajnie nieobiektywne. Może mieć na celu potwierdzenie postawionej – nieprawdziwej tezy o związku śmierci z narkotykami. Tymczasem ze względu na nie budzące wątpliwości przyczyny zgonu osadzonego stwierdzone przez upoważnione osoby, nigdy w toku prowadzonego śledztwa oraz czynności wyjaśniających nie pojawił się wątek możliwego związku zgonu osadzonego z narkotykami.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tych faktach.

6. W materiale przedstawiona jest informacja, że reanimację osadzonego przeprowadzał inny osadzony. Sugeruje to niekompetencję funkcjonariuszy pełniących służbę. Jest to nieprawda. Brak przytomności osadzonego zauważył funkcjonariusz, który sam w tym czasie pełnił służbę w oddziale. Funkcjonariusz ten rozpoczął czynności reanimacyjne. Zgodnie z zasadami udzielania pierwszej pomocy wezwał do pomocy dostępną osobę – osadzonego. Reanimację prowadzili we dwóch a po przybyciu drugiego funkcjonariusza we trzech – do przyjazdu zespołu ratownictwa. Każda osoba, bez względu na czas i miejsce ma obowiązek udzielenia pomocy osobie potrzebującej – czy to w więzieniu czy poza nim – zgodnie z posiadanymi umiejętnościami i wiedzą.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tych faktach.

7. W materiale autorzy sugerują, że dyrektor zakładu karnego bezprawnie podjął czynności operacyjne. Jest to nieprawda. Funkcjonariusze Służby Więziennej nie prowadzą czynności operacyjnych. Na terenie jednostki penitencjarnej przeprowadzane są czynności służbowe i czynności profilaktyczne, które mają na celu przeciwdziałanie niepożądanym zdarzeniom w jednostce. Zarówno teren na którym zlokalizowane są te kosze na śmieci, jak również hotel z którego prowadzono obserwację należy do zakładu karnego. Ogrodzenie zewnętrzne jednostki penitencjarnej wyznacza jedynie teren ścisły, nie zaś cały teren zakładu karnego.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tych faktach.

8. W materiale podaje się informację sugerującą, że Służba Więzienna celowo nie przekazała organom prowadzącym dochodzenie pełnego zapisu monitoringu. Jest to nieprawda. Stosownie do żądania, przekazany został pełny materiał będący w posiadaniu Służby Więziennej. Całość materiału została przekazana do właściwej komendy powiatowej Policji, która była władna do ewentualnego udzielania informacji o szczegółach dochodzenia.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tych faktach.

9. W materiale video podana jest informacja, że w stosunku do funkcjonariusza, który ujawnił „aferę” „rusza postępowanie”. U jego podstaw rzekomo leży fakt, że dyrektor jednostki zarzuca mu, iż nie przeszukał wszystkich koszy na śmiecie – tak jak mu polecono. Jest to nieprawda. Funkcjonariuszowi został postawiony przez prokuraturę zarzut składania fałszywych zeznań. W takim przypadku dyrektor obligatoryjnie wszczyna postępowanie dyscyplinarne. Funkcjonariusz naruszył również dyscyplinę służbową – odmówił wykonania polecenia służbowego – tj. przekazania informacji na temat okoliczności mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo jednostki. Informacje takie f-sz podał w ramach zeznania a następnie udostępnił innym osobom postronnym. Dyrektor jednostki został zapoznany z treścią tego zeznania jako strona w innej sprawie.
Autorzy materiału mieli wiedzę o tym fakcie.

10. W materiale video autorzy przedstawiają wypowiedź „informatora” sugerującą, że w drugiej połowie października 2017 r. jednostka została „zalana” metamfetaminą i amfetaminą. Jest to nieprawda. ZK Uherce Mineralne to jedna z największych jednostek o charakterze półotwartym. W jednostkach takich ryzyko przemytu na teren substancji czy przedmiotów niedozwolonych jest dużo większe niż w jednostkach zamkniętych. W październiku w ramach czynności profilaktycznych siedmiokrotnie dokonano przechwycenia środków niewiadomego pochodzenia. Dwa z tych przypadków miały miejsce poza terenem jednostki. We wszystkich przypadkach zabezpieczony materiał przekazano do analizy organom zewnętrznym. Tylko w jednym przypadku znaleziona substancja okazała się amfetaminą. Wspominane w materiale 218 tabletek amfetaminy w rzeczywistości okazało się suplementem diety – co potwierdziły analizy zewnętrznego laboratorium.
Autorzy materiału nigdy nie zwrócili się z prośbą o udostępnienie takich informacji.

Przedstawione powyżej fakty potwierdzają wątpliwości co do zachowania rzetelności dziennikarskiej w trakcie realizacji materiału. Jednak z uwagi na to, że Służba Więzienna jako instytucja publicznego zaufania jest formacją transparentną, należy z powagą podchodzić do wszelkich informacji – w tym również medialnych - mogących być sygnałem o pojawiających się nieprawidłowościach. Mając powyższe na uwadze Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Rzeszowie podjął decyzję o wszczęciu czynności wyjaśniających, mających na celu analizę i weryfikację podawanych się w materiale dziennikarskim informacji. Zebrane przez zespół specjalistów materiały pozwolą odpowiedzieć na pytanie czy w 2017 i 2018 r. doszło do złamania obowiązujących przepisów. Wnioski zostaną przedstawione odpowiednim organom.